Het is waarschijnlijk omdat ik zelf in potentie een zelfmoordenaar ben, dat, wanneer iemand die ik heb gekend, hetzij persoonlijk of als publieke figuur, heeft besloten om een einde aan zijn leven te maken ik daar meestal langere tijd van onder de indruk ben. 'Lul', is meestal mijn eerste reactie, 'dat kan je toch niet maken? Was het nou allemaal zo erg?!''
Jaren geleden, in de tijd dat ik werkte als nachtkoerier, heb ik nog eens overwogen om een anti-zelfmoord hulplijn te starten. De bedoeling was dat mensen mij 's avonds en 's nachts konden bellen (€ 1.50 p/m) terwijl ik mijn route zou rijden met een handsfree telefoontje. Uit ethische overwegingen heb ik ervan af gezien maar nog steeds kan ik wel lachen om het idee.
Een denkbeeldig gesprek.
''Met Sipco´
Gemompel.
'Wat zeg je? Ik versta je niet?´
´Hallo.´ (zachtjes)
´Met Hans.´
´Hoi Hans, kan je wat harder praten? Ik zit in de auto`
`Ik zal het proberen.´
''Wat zeg je?'
´Ik zal het proberen` (iets harder)
´Okay, Hans, hoe gaat het?´
Geen antwoord.
´Hans??´
Stilte.
´Ben je er nog?´
´Ja.´ (zachtjes)...´nog wel´
´Dat klinkt niet goed, Hans.´
Stilte
´Hans??´
´Ja.´ (bijna niet te horen nu)
´Hans, godverdomme jongen, je klinkt aardig naar de kloten. Wat is er aan de hand?´
Stilte
´Hans?´
´Ja.´ (brok in de keel)
´Luister Hans. Dit is geen goedkoop nummer. Mij maakt het niet uit hoor maar je belt me neem ik aan niet voor niets?´
´Nee.´
´Vertel.´
´Ik wil dood.´
´Dat is niet verstandig.
Stilte
´Heel onverstandig.´
Stilte. Hans denkt na. Heel verstandig.
´Hans ?´
´Ja.´(nog steeds zachtjes, maar iets minder zwak)
´Luister je?´
´Ja.´
´Heeft het zin om je aantal dingen uit te leggen? Momentje, ik moet even een pakketje in een kastje stoppen.´
Momentje.
´Ben je er nog?´
´Ja.´
´Hans, voordat ik je ga vragen waarom je dood wil, wil ik je eerst uitleggen waarom het onverstandig is om er een einde aan te maken. Vind je dat goed?´
'Ja.'
´Hans, kun je wat wat harder ja zeggen zodat jij mij de indruk geeft dat ik ook daadwerkelijk tot je doordring?'
Stilte
'Hans?'
'Ja.'
'Goed zo. Nou ja, luister. De dood is zeer waarschijnlijk nogal definitief en er komt straks een tijd waarin je je weer beter gaat voelen en dan zou je toch maar mooi spijt hebben van je impulsieve daad. Toch?'
'Hoe weet je dat?'
'Logica. Of je moet ziek zijn? Ben je ziek?
'Ik ben depressief. Ik zie het allemaal niet meer zitten. Ik word gek. Ik wil alleen maar rust in mijn hoofd.'
Nu is het mijn beurt om een stilte te laten vallen.
Stilte.
'Hoe lang is dat al zo?'
'Ik heb er al heel mijn leven last van maar de laatste maanden is het veel erger geworden.'
'Heb je een idee waarom?'
Stilte
'Mijn vriendin is bij me weg'
Stilte
'Dat is lastig.'
Stilte
'Maar niet meer dan dat. Wat is er gebeurd?'
'Ze is er met mijn beste vriend vandoor gegaan.'
'Kuthoer.'
'Ik heb liever niet dat je dat zegt.'
'Sorry.'
'Nou ja, misschien heb je wel gelijk.'
Beet
'Vertel.'
Hans zucht. Ik hoor een snik.
'Hans??'
'Ik wil niet meer. Ik ben op'
'Niet ophangen Hans. Niet ophangen. Misschien kan ik je helpen'
'Niemand kan me helpen. Het is hopeloos.'
'Gelul. Vertel me precies wat er is gebeurd.'
Stilte. Hans slikt zijn tranen weg.
'Met mijn beste vriend, godverdomme, in mijn eigen huis, in ons bed.'
'Kuthoer.'
Stilte
'Ze was me zat, zei ze. Mijn depressies, mijn buien, mijn lusteloosheid. Ze wilde niet meer met me verder en door dit te doen wist ze dat een breuk onvermijdelijk zou worden.'
'Hoe lang is het geleden.?'
'Ruim een half jaar?'
'En hoe lang waren jullie samen?'
'Bijna acht jaar.'
'Dat gaat nog even duren.'
'Hoe bedoel je?'
Ik bedoel dat je een lange relatie hebt gehad een dat je een lange tijd nodig zal hebben om het verdriet en de pijn te verwerken. Maar om jezelf daarom van kant te maken is niet alleen onverstandig maar ook kortzichtig en teveel eer voor vrouwen in het algemeen.'
Stilte.
'Hans?'
'Ja.'
'Hoe lang heb je niet geneukt?'
'Sinds ze weg is'
'Daar moet verandering in komen.'
'Hoe bedoel je?'
'Je moet weer op de kut'
'Er is geen vrouw meer die me interesseert.'
'Dat is het Hans. Daar ligt het gevaar. Je moet weer neuken.'
'Waarom?'
'Alleen masturberen is niet goed voor je.'
Stilte.
'Ik masturbeer niet zoveel.'
'Dat is helemaal slecht voor je.'
Het gesprek gaat de goede kant op. Hans zijn stem klinkt iets vaster.
'Wat moet ik doen?'
'Je moet op reis.'
'Waarom?'
'Dat is goed voor je. Je moet er helemaal uit. Je bent naar de kloten en bovendien woon je in een vreselijk, saai, vervelend en statisch land met een kutklimaat en oerdegelijke, onbetrouwbare, materialistische, feministische tuthola's met dikke tieten en een enorme reet.'
Stilte.
'Hans?'
'Ik ben er nog. Misschien heb je wel gelijk. Maar ik heb geen idee waar ik naar toe moet'.
'Maakt niet uit. Kenia, Cambodja, Thailand, Brazilië, whatever. Koop dat boek van Peter Klashorst, de kunstkannibaal. Staat vol met goeie tips over obscure, tropische plekken met leuke vrouwen.
'Wie zeg je?'
'Peter Klashorst. Fantastische schilder trouwens. Ziel van de waarachtige kunstenaar.'
'Ik zal eens kijken.'
'Dat klinkt niet goed Hans. Spirit.'
'Ik ben moe. Ik ga slapen.'
'Goed idee. Maar smeer hem jongen. Neem al de poen op die je hebt en verlaat Europa...
tuut...tuuut....tuuut
'Hans??...Hans?...
_______________________________________________________________________________________
Twee dagen na dit stukje te hebben geschreven (her)lees ik in Robert M. Pirsigs' boek ' Lila' : 'De enige manier om uit (dit) lijden te worden verlost is een onthechting van (deze) statische patronen, met andere woorden, die patronen te 'doden'. Een gebruikelijke manier om ze te doden is zelfmoord, maar zelfmoord doodt alleen biologische patronen. Dat komt neer op het vernietigen van een computer omdat het programma dat erop loopt je niet bevalt. De sociale en intellectuele problemen die de zelfmoord veroorzaken moeten door de anderen worden voortgezet. Vanuit een evolutionair standpunt is het werkelijk een stap terug en derhalve immoreel.'
_______________________________________________________________________________________
''In this part of the world (Mexico) suicide is rare; no day is grey enough for it.'
B. Traven, 'The Cotton-pickers.' 1927
_______________________________________________________________________________________
'Ik heb me honderd keer van kant willen maken, maar ik had het leven nog te lief. Die belachelijke zwakheid is misschien een onzer noodlottigste neigingen, want bestaat er iets dwazers, dan voortdurend een last te willen dragen, die men steeds van zich af wil werpen, een walging van het bestaan te hebben en toch aan dat bestaan te hechten,en tenslotte de slang te strelen, die ons zo lang verscheurt, tot ze ons hart verslonden heeft?'
'Tenslotte, mejuffrouw, heb ik ondervinding, ik ken de wereld; verschaf u eens het genoegen iedere passagier uit te nodigen u zijn levensgeschiednis te vertellen, en als er een onder hen is, die nimmer zijn leven heeft verwenst en die niet dikwijls bij zich zelf heeft gezegd, dat hij de ongelukkigste mens van de wereld is, werp mij dan met mijn hoofd voorover in zee.'
Uit: 'Candide, ou l 'optimisme', Voltaire, 1759.
_______________________________________________________________________________________
Jacques Rigaut, auteur van het pamflet 'Het zelfmoordbureau', met citaten uit een artikel in het tijdschrift 'Litterature' (december 1920).
'De eerste keer doodde ik mezelf om mijn maitresse te ergeren. Dat deugdzame wezentje weigerde brutaalweg met mij te slapen. Ik weet niet of ik werkelijk van haar hield, maar haar weigering maakte mij razend. Hoe kon ik haar treffen? Deze zelfmoord zij mij vergeven vanwege mijn buitengewone jeugdigheid destijds.'
''De tweede keer deed ik het uit luiheid. Omdat ik arm was en aan een voortijdige afkeer van werken leed doodde ik mijzelf op een dag zoals ik geleefd had - zonder overtuiging. Ze houden deze zelfmoord niet tegen me als ze zien hoe florissant ik er tegenwoordig uitzie.'
De derde keer - ik zal u de opsomming van mijn andere zelfmoorden besparen als u nog maar deze zou willen luisteren - was ik juist naar bed gegaan na een avond waarop de verveling verpletterender was geweest dan op andere avonden. Ik herinner me nog duidelijk dat ik het besluit nam: ik stond op en ging het enige wapen zoeken dat zich in huis bevond, een oude revolver die een van mijn grootvaders eens gekocht had en die geladen was met kogels zo oud als het pistool zelf. Ik lag naakt op bed. Het was koud dus haastte ik de dekens over mij heen te trekken. Ik spande de haan. Ik voelde het koude staal in mijn mond, haalde de trekker over, de haan klikte, maar het schot ging niet af. Toen legde ik het wapen op het nachtkastje, waarschijnlijk voelde ik me nog een beetje zenuwachtig. Tien minuten later sliep ik. Het spreekt vanzelf dat ik er geen minuut aan gedacht heb nog een schot af te vuren. Het belangrijkste was dat ik het besluit genomen had te sterven, en niet dat ik feitelijk stierf.'
_____________________________________________________________________________________
D avid Froster Wallace 21-02-1962 - 12-09-2008
Uit een boekbespreking van Auke Hulst ( 'Infinite Jest") in het NRC van 14 december 2012:
Een depressief persoon, wist Wallce, maakt er geen eind aan omdat hij zonder hoop is, of omdat hij of zij de balans van het leven onacceptabel vindt. En al helemaal niet omdat de dood opeens aantrekkelijk lijkt.
'Een persoon in wie het lijden een bepaald onverdraaglijk niveau heeft bereikt', schreef hij ooit, 'dood zichzelf om dezelfde reden waarom een ingesloten persoon uiteindelijk uit het raam van een brandende flat springt. Vergis je niet in mensen die uit brandende gebouwen springen. Hun angst voor vallen van grote hoogte is net zo groot als die voor ons is, wanneer we uit zo'n raam leunen om van het uitzicht te genieten; oftwel de angst om te vallen is een constante. De variabele is de vuurzee: wanneer de vlammen dichtbij genoeg zijn, is te pletter vallen opeens de minste van de twee gruwelijkheden. En toch, niemand die beneden 'doe het niet' en 'hou vol ' staat te roepen, begrijpt de sprong. Niet echt. Je moet zelf gevallen zijn en de vlammen hebben gevoeld om een angst dieper dan de angst voor de dodelijke val te begrijpen.'
_________________________________________________________________________________________________
Over springen gesproken:
woensdag 19 december 2012 |
De fatale val van een parachutist bij vliegveld Teuge was niet een misdrijf. Ook zijn aan zijn beide parachutes geen technische mankementen gevonden. Dat heeft de politie bekend gemaakt. Mogelijk heeft de man zelf een einde aan zijn leven gemaakt.
Deskundigen hebben de parachutes van de man onderzocht, ook zijn getuigen gehoord. Een misdrijf of technisch mankement is uitgesloten maar wat er dan wel is gebeurd, blijft onduidelijk. Zelfmoord klinkt waarschijnlijk maar het is ook nog mogelijk dat de man onwel is geworden tijdens de sprong. De politie heeft echter besloten dat niet verder uit te zoeken.
Het lichaam van de 48-jarige parachutist uit Schijndel werd maandag gevonden in een weiland bij Apeldoorn. De man bleek al op zaterdag 8 december zijn sprong gemaakt te hebben vanaf Nationaal Paracentrum Teuge. Hij was een redelijk ervaren parachutist en mocht zonder begeleiding springen. Totdat jagers zijn lichaam vonden, had niemand de alleenwonende man als vermist opgegeven. Onderzoek heeft uitgewezen dat de Brabander kort voor zijn parachutesprong zijn eenmansbedrijfje had laten uitschrijven bij de Kamer van Koophandel.
____________________________________